پایگاه خبری مشاورنیوز

شما هرچقدر هم که فکر کنيد بهترين مرد يا زن روي کره زمين را پيدا کرده‌ايد، بازهم به‌دليل هيجانات ناشي از علاقه زياد ممکن است دچار خطا شويد و تصميم اشتباهي بگيريد. مشاوره پيش از ازدواج، همين دوراهي‌ها و چاله‌هايي را که ممکن است در آن بيفتيد و خود و طرف مقابلتان را بدبخت کنيد، برايتان مشخص مي‌کند.

خيلي‌ها هنوز بر اين باور هستند که ازدواج هندوانه دربسته‌اي است که تا باز نشود، خوبي و بدي آن مشخص نمي‌شود. اکثر افرادي هم که اين حرف را مي‌زنند، خودشان تجربه ناخوشايندي از ازدواجشان داشته‌اند و بيشتر قسمت و تقدير الهي را مقصر مي‌دانند و نه انتخابي که خودشان کرده‌اند اما يادمان نرود موقع خريد‌کردن همان هندوانه دربسته‌اي که نگران سالم يا خراب‌بودن آن هستيم، از تجربه آقاي ميوه‌فروش استفاده مي‌کنيم و از او مي‌خواهيم که خوبش را برايمان سوا کند (البته اگر ميوه‌فروش قابل‌اعتمادي باشد.)

مشاوره پيش از ازدواج هم همين نقش را براي ما بازي مي‌کند. شما هرچقدر هم که فکر کنيد بهترين مرد يا زن روي کره زمين را پيدا کرده‌ايد، بازهم به‌دليل هيجانات ناشي از علاقه زياد ممکن است دچار خطا شويد و تصميم اشتباهي بگيريد. مشاوره پيش از ازدواج، همين دوراهي‌ها و چاله‌هايي را که ممکن است در آن بيفتيد و خود و طرف مقابلتان را بدبخت کنيد، برايتان مشخص مي‌کند و يک نقشه راه درست براي تشکيل يک زندگي مناسب را در اختيارتان قرار مي‌دهد. درباره همه اين اتفاقات و ريزه‌کاري‌هاي مشاوره پيش از ازدواج که ممکن است براي شما هم سؤال باشد، با ناهيد دهقان، روان‌شناس و مشاور خانواده در امر پيش از ازدواج گفت‌وگو کرده‌ايم:

ما براي مشاوره پيش از ازدواج بايد به چه نوع متخصص حوزه روان‌شناسي مراجعه کنيم؟
مشاوره پيش از ازدواج هم توسط کساني که تحصيلات روان‌شناسي دارند و هم افرادي که مشاوره خوانده‌اند، انجام مي‌شود ولي براي انجام مشاوره پيش از ازدواج، روان‌شناس باليني اولويت دارد؛ به‌دليل اينکه روان‌شناسان بهتر مي‌توانند مشکلات شخصيتي افراد و اختلال‌هاي رواني‌اي که به آن دچار هستند را بهتر تشخيص بدهند، توصيه مي‌شود که براي انجام اين نوع مشاوره‌ها، نزد يک روان‌شناس باليني که تخصص مشاوره پيش از ازدواج را دارد، مراجعه کنيم.

چه ضرورتي دارد قبل از ازدواج با فردي مشاوره انجام بدهيم؟
تصميم به ازدواج يکي از مهم‌ترين اتفاق‌هايي است که در زندگي هر کس اتفاق مي‌افتد. از آنجايي که قصد ما از ازدواج‌کردن تشکيل يک خانواده بوده و قرار است در زير سايه اين خانواده فرزندي به وجود بيايد و رشد کند، بايد در انتخاب فردي که قرار است با او تشکيل زندگي بدهيم، بسيار دقيق و نکته‌سنجانه عمل کنيم؛ مثلا در يک مورد، خانمي بعد از چندين سال ازدواج به بنده مراجعه کرده بود و خواستار جدايي بود، به اين دليل که صاحب فرزندي شده بود که اين فرزند دچار نقص عقلي بود و اين مسئله را از پدر خود به ارث برده بود و خود اين خانم عنوان مي‌کرد که در زمان آشنايي‌اش اين نقص را مي‌دانسته و صرفا از روي علاقه با اين آقا ازدواج کرده است.

خيلي از افراد به‌دليل غالب‌شدن هيجان‌هايي در زمان آشنايي، قادر به تصميم‌گيري درست نيستند و بسياري از خطا و ايرادهايي که وجود دارد و بعدا ممکن است در زندگي زناشويي مشکل‌ساز شود، نمي‌بينند و تمايل دارند که از فرد مورد علاقه خود ايده‌آل‌سازي کنند. کمک‌گرفتن از يک مشاور پيش از ازدواج، اين خاصيت را دارد مواردي را که ممکن است در زندگي آن دو نفر باعث ايجاد بحران شود، شناسايي کند.

در چه مرحله‌اي از آشنايي دو طرف، بايد مشاوره پيش از ازدواج اتفاق بيفتد؟
مشاوره پيش از ازدواج هم در زمان آشنايي دو نفر با هم و هم بعد از مرحله خواستگاري اتفاق مي‌افتد. به اين صورت که ممکن است دو نفر قبل از انجام مراحل رسمي خواستگاري و به‌واسطه آشنايي‌اي که با يکديگر دارند، احساس کنند به هم علاقه‌مند شده‌اند و مايل هستند، نزد يک مشاور بروند و ميزان تناسب همديگر براي امر ازدواج را بسنجند يا اينکه بعد از مراسم خواستگاري و تصميم قطعي براي ازدواج، اين مشاوره انجام شود. فرايند مشاوره در هر دو شکل، هيچ تفاوتي ندارد و يک فرايند معمول در همه اين مراحل اتفاق مي‌افتد.

فرايند معمولي که در جلسات مشاوره پيش از ازدواج اتفاق مي‌افتد، شامل چه مراحلي است؟ چه محتوايي دارد و چه چرخه‌اي را پشت سر مي‌گذارد؟
اتفاق معمولي که در اين جلسات اتفاق مي‌افتد و يک فرايند پنج تا 10 جلسه‌اي را شامل مي‌شود، حضور هر دو نفر در يک جلسه مشترک مشاوره پيش از ازدواج است. در اين جلسه ابتدايي، ميزان و مدت آشنايي دو نفر با يکديگر و دلايلي که براي ازدواج مطرح مي‌کنند، شنيده مي‌شود؛ سپس در جلسات جداگانه هر فرد به تنهايي مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد. اين ارزيابي، مشاوره و مصاحبه‌هاي فردي را شامل مي‌شود تا ميزان نگرش و شخصيت افراد مشخص شود و مشاور ذهنيتي از هر دو نفر پيدا کند و ميزان همخواني آنها را بسنجد.

در کنار اين ارزيابي‌ها، از آزمون‌هايي نيز براي تکميل شناخت دو طرف استفاده مي‌شود. درنهايت در يک جلسه مشترک همه يافته‌هاي مشاور از دو نفر و نظر او نسبت به ازدواج آنها، به بحث گذاشته مي‌شود. خيلي از مواقع خود همين جلسه پاياني مشترک و واکنش افراد نسبت به مواردي که گفته مي‌شود، ملاک بسيار خوبي براي سنجش يک زوج است. به‌عنوان مثال، فردي که يافته مشاور مبني‌بر اينکه او فرد شکاکي است را مي‌پذيرد و سعي در اصلاح خود مي‌کند، با فرد ديگري که اين مشکل را قبول نمي‌کند و با پرخاشگري واکنش نشان مي‌دهد، در تصميم‌گيري درباره اينکه او مي‌تواند فرد قابل اتکايي در زندگي باشد يا نه، بسيار تأثيرگذار است.

آيا خانواده‌ها هم بايد در اين جلسات حضور داشته باشند؟
مبناي مشاوره پيش از ازدواج بر‌اساس حضور و گفت‌وگو با دو نفري است که قصد ازدواج با يکديگر را دارند ولي گاهي اوقات حضور خانواده‌ها براي بررسي‌هاي بيشتر يا پيداکردن دليل مخالفت خانواه‌ها با ازدواج فرزندشان و يافتن تفاوت‌هاي فرهنگي الزام پيدا مي‌کند. در اين صورت در يک جلسه جداگانه از آنها خواسته مي‌شود که در اين جلسات حضور پيدا کنند.

آيا آزمون‌هايي نيز در اين مشاوره پيش از ازدواج استفاده مي‌شود؟ اين تست‌ها چه کاربردي دارند؟
معمولا آزمون‌هايي که در اين جلسات استفاده مي‌شود، آزمون‌هاي ارزيابي شخصيت و احتمال ابتلا به اختلال‌هاي رواني است که بيشتر مبناي تکميلي دارند. بيشترين ارزيابي در جلسات مشاوره پيش از ازدواج براساس مصاحبه و مشاوره‌هاي چند‌جلسه‌اي است که انجام مي‌گيرد.

فردي که مشاور پيش از ازدواج است، در چه صورتي به دو نفري که براي ازدواج مراجعه کرده‌اند، مي‌گويد شما مناسب هم نيستيد و نبايد با هم ازدواج کنيد؟ درواقع، چه نشانه‌هاي خطري در فرد مي‌بيند که او را از ازدواج با فرد مقابل منع مي‌کند؟
تصميم‌گيري نهايي براي انتخاب يک نفر به‌عنوان همسر خود، برعهده دو نفري است که براي مشاوره پيش از ازدواج مراجعه مي‌کنند. يک مشاور پيش از ازدواج، هرگز «بله» يا «نه» قطعي به دو نفر نمي‌گويد، بلکه سعي مي‌کند ارزيابي کند دو نفر تا چه حد مي‌توانند با يکديگر زندگي خوبي داشته باشند ولي در اين بين نشانه‌هاي خطري وجود دارد که بايد جدي‌تر گرفته شود و حتما در صورت مشاهده به دو طرف تذکر داده شود که در صورت ادامه پيداکردن اين موارد، حتما به مشکل برخواهند خورد. مثل اينکه دو نفر اهل گفت‌وگو با يکديگر نيستند، در جلسه مشاوره با يکديگر اختلاف نظر دارند و بحث و جدل مي‌کنند، به فرد مقابل خود بي‌اعتماد هستند و خاطره خوشي از رفتار و برخورد او در ذهن خود ندارد.

وضعيت امروز مشاوره‌هاي پيش از ازدواج را در کشور ما چطور ارزيابي مي‌کنيد؟
در جامعه امروز ما، استقبال گسترده‌اي از مشاوره پيش از ازدواج انجام مي‌گيرد و اين استقبال هم از سمت خود خانواده‌ها و هم زوج‌هايي است که قصد تشکيل خانواده را دارند. خود من تجربه مشاوره پيش از ازدواج را براي زوج‌هايي داشتم که از روستاها و شهرهايي به غير‌ از تهران مراجعه مي‌کردند و با تا چندين جلسه، اين مشاوره‌ها را ادامه مي‌دادند.

آيا در جلسات مشاوره پيش از ازدواج علاوه بر سنجش تناسب دو نفر با يکديگر مهارت‌آموزي نيز به افراد انجام مي‌شود؟
هدف اصلي مشاوره پيش از ازدواج، سنجش همخواني دو طرف در امر ازدواج است ولي در مواقعي پيش مي‌آيد که دو طرف با هم از نظر بسياري از ملاک‌ها همساني دارند ولي نياز است که براي ادامه زندگي خود و داشتن يک خانواده پويا، مهارت‌هاي زندگي مثل گفت‌وگو‌کردن، حل تعارض و مديريت خشم را ياد بگيرند. در اينجاست که ادامه پيداکردن جلسات مشاوره بعد از تصميم‌گيري براي ازدواج و پيش از رفتن زير يک سقف ضرورت پيدا مي‌کند.

مشاوره پيش از ازدواج بيشتر به‌دنبال تفاوت‌ها و اختلاف‌ها در دو طرف مي‌گردد تا آنها را از ازدواج با يکديگر منع کند يا به دنبال وجه اشتراکي است تا بتواند دو نفري که متقاضي ازدواج هستند را به هم نزديک کند؟
مسلما افرادي که شباهت‌هاي بيشتري يا يکديگر داشته باشند، بهتر مي‌توانند با يکديگر کنار بيايند اما اين به آن معني نيست افرادي که با يکديگر در زمينه‌هايي اختلاف دارند، نبايد به‌هيچ‌وجه با هم ازدواج کنند. تفاوت‌هايي در ازدواج مسئله‌آفرين است و باعث اختلاف مي‌شود که زوج‌ها را در زندگي دچار تنش کند و باعث درگيري آنها با يکديگر شود. مهم برخورد خود افراد با تفاوت‌ها و اختلاف‌هايي است که دارند.

خود فردي که مشاوره پيش از ازدواج را به مردم ارائه مي‌دهد، چه مهارت‌ها و صلاحيت‌هايي بايد داشته باشد و چه دوره‌هاي تخصصي‌اي را گذرانده باشد؟
يک مشاور پيش از ازدواج خوب، علاوه بر تحصيلاتي که مرتبط با حوزه روان‌شناسي و خانواده دارد، بايد ويژگي‌هاي شخصيتي مناسب را نيز داشته باشد. ويژگي‌هاي مثل صبور‌بودن و عجله‌نکردن در امر تصميم‌گيري، حافظه خوب، گوش‌دادن مؤثر و فعال، يک مشاور اين حوزه را براي تصميم‌گيري بهتر ياري مي‌رساند. بهتر است خود اين فرد ازدواج کرده باشد و چالش‌هاي اين انتخاب را گذارنده باشد تا درک بهتري از فضاي همسرداري و ازدواج داشته باشد. علاوه بر اينها، گذراندن دوره‌هاي مرتبط با خانواده و مشاوره پيش از ازدواج بسيار کمک‌کننده است.

جلسات مشاوره پيش از ازدواج به صورت فردي هم ممکن است اتفاق مي‌افتد يا حتما بايد با حضور هر دو نفر برگزار شود؟
براي هر چه بهتر برگزار‌شدن مشاوره پيش از ازدواج بهتر است که هر دو نفري که قصد ازدواج با يکديگر را دارند، مراجعه کنند ولي گاهي ممکن است که تنها يکي از طرفين براي مشاوره مراجعه کند. اين مسئله‌اي است که بسيار متداول است و هيچ ايرادي به آن وارد نيست ولي توصيه ما در اين موارد آن است که دو نفر حتما يک مشاور پيش از ازدواج را براي تصميم‌گيري انتخاب کنند و فرضا يکي از طرفين در محل کار خود به مشاوري مراجعه نکند و طرف ديگر به يک مشاور متفاوت. اين کار باعث ناهمخواني مي‌شود و ممکن است تناقض‌هايي را در تصميم‌گيري براي امر ازدواج ايجاد کند.

معمولا گذراندن چند جلسه مشاوره پيش از ازدواج براي زوج‌ها ضروري است؟
روند معمول جلسات مشاوره پيش از ازدواج از پنج جلسه تا 10 جلسه متغير است که بسته به نوع ويژگي‌هاي شخصيتي طرفيني که مراجعه مي‌کنند و مسائل و مشکلاتي که در بين آنها وجود دارد، اين تعداد جلسات بيشتر يا کمتر مي‌شود.

شما طي اين سال‌ها با چه چالش‌ها و مشکلاتي در زمينه مشاوره پيش از ازدواج در کشورمان روبه‌رو بوده‌ايد؟
مسئله و دغددغه اصلي‌اي که در امر مشاوره پيش از ازدواج به‌ويژه در کشور ما اتفاق مي‌افتد، درک‌نکردن مسئله «چرايي ازدواج» از سمت دختر و پسرهايي است که قصد ازدواج با يکديگر را دارند. خيلي اوقات طرفيني که براي ازدواج مراجعه مي‌کنند، دليل و فلسفه مناسبي براي ازدواج ندارند و واقعا هيچ هدفي را از تشکيل يک زندگي دنبال نمي‌کنند و براساس تصميم‌هاي هيجاني و ناگهاني و بدون فکر‌کردن، تصميم مي‌گيرند که خانواده تشکيل بدهند. در اين بين، خيلي از خانواده‌ها هم فکر مي‌کنند ازدواج‌کردن مثل تکاليف ديگر زندگي مانند درس‌خواندن يا کار پيداکردن است که حتما و هر چه زودتر بايد انجام شود و همين اصرار و در تنگنا قراردادن دختر يا پسرشان براي ازدواج‌کردن، باعث تصميم‌گيري‌هاي نادرست مي‌شود که علت بسياري از طلاق‌هاي امروزه نيز هست.