سلامتی بدون سلامت روان وجود ندارد(1).
مقدمه
- تعریف : پیشرفت صنعت و تکنولوژی ، قدرت و ثروت را افزایش داده ولی امکان زندگی با آرامش وصلح و اطمینان را از انسان سلب کرده است. در حقیقت کیفیت فدای کمیت شده و اعتدال و تناسب کنار رفته و بیماری های عصبی-روانی و روان تنی جانشین آن شده است(1) .بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت (who) در سال 2010در دنیا بیش از 450میلیون نفر از مردم از یک اختلال روحی روانی رنج می برند، هر ساله حدود 20%از بزرگسالان یک مشکل بهداشت روانی را تجربه می کنند ، نزدیک به یک میلیون نفر مرتکب خودکشی می شوند و از هر 4 خانواده یک خانواده عضوی با اختلالات روانی دارند(2).سلامت روان برای مدت های زیادی در پشت پرده ای از انگ و تبعیض پنهان شده و اکنون پیشرفت علم بشر بستری برای بیان سلامت روان و پرداختن به آن را فراهم نموده است .از طرفی می دانیم که برای همه ی افراد سلامت روحی،جسمی و اجتماعی برای ساخت مسیر زندگی حیاتی است (1).همچنین ارتقاء آن در تمام دوران های زندگی لازم است.اما در برخی از دورانها نظیر بلوغ،نوجوانی، پس از زایمان،بارداری،دوران تحصیل و ... ممکن است پرداختن به آن مهمتر باشد.جهت افزایش اطلاعات در زمینه سلامت روان و با توجه به عدم دسترسی به وبلاگ آموزشی فارسی زبان که بتواند اطلاعات مفیدی را در این زمینه در اختیار کاربران اینترنت قرار دهد من بر آن شدم که وبلاگی را در خصوص سلامت روان تهیه نماییم.در واقع هدف من از این وبلاگ انتقال یافته های مطالعات دیگر به افراد غیر متخصص در این زمینه است.باشد که مؤثر بوده و شاهد ارتقاء سطح سلامت روانی افراد جامعه باشیم.
در ابتدای امر بهتر است با برخی از تعاریف از جمله تعریف بهداشت روان و سلامت روان آشنا شویم. سنجش سلامت روانی به شکل کمی امکانپذیر نمی باشد و گاهی تشخیص افراد سالم و بیمار شاید از لحاظ ظاهر امکانپذیر نباشد.برخی افراد گاهی حتی با قرار گرفتن در جمع بعضی از این ویژگی ها را پنهان می نمایندسازمان جهانی بهداشت ، بهداشت روانی را اینگونه تعریف می‌کند: "بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت قرار دارد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش‌های روانی و جسمی ، سلامت به معنای نبود بیماری یا عقب ماندگی نیست." انجمن بهداشت روانی کانادا در یک دید جامع بهداشت روانی را در سه قسمت "نگرش‌های مربوط به خود ، نگرش‌های مربوط به دیگران و نگرش‌های مربوط به زندگی" تعریف می‌کند. از نظر این انجمن بهداشت روانی یعنی : "توانایی سازگاری با دیدگاههای خود ، دیگران و رویارویی با مشکلات روزمره زندگی."
سازمان جهانی بهداشت(who) سلامت روانی را اینگونه تعریف نموده است: قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران،تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور عادلانه،منطقی و مناسب. دانستن ویژگی های افراد سالم و و افرادی که دارای اختلالات روانی هستند جهت تشخیص کمک کننده است. معمولاْ افرادی که از نظر روانی سالم هستند دارای ویژگی های زیر می باشند:(4و1،3)
- نسبت به خود آرامش دارند و احساس امنیت می کنند.
- توانایی های خود را در حد واقعی ارزیابی می کنند،نه بیشتر و نه کمتر.
- به خود احترام می گذارند و کمبودهای خود را می پذیرند.
- به حقوق دیگران احترام می گذارند.
- می توانند به دیگران علاقه مند شوند و آن ها را دوست بدارند.
- می توانند احترام و دوستی دیگران را جلب کنند.
- می توانند نیازهای خود را برآورده سازند و برای دشواری هایی که در زندگی آنها پیش می آید راه حلی پیدا کنند.آنها قادرند خود بیندیشند و تصمیم بگیرند.
- قادرند مسئولیت روزمره خود را با برگزیدن اهداف معقول پیش ببرند.
- تحت تأثیر عواطف،ترس،خشم،عشق یا گناه خود به طوری قرار نمی گیرند که زندگیشان پریشان شود.
- انعطاف پذیرهستند.
همانگونه که افرادی که از نظر روانی سالم هستند , دارای یکسری ویژگی می باشند , برای تشخیص و پی بردن به ضعف روانی در یک شخص نیز نشانه هایی وجود دارد که فهرست وار در زیر آورده شده اند(4)
- احساس نگرانی دائم
- ناشادمانی دائمی به علل ناموجه
- از دست دادن آسان تعادل روانی در بیشتر اوقات
- بی خوابی مکرر
- افسردگی و سرخوشی متناوب به صورت ناتوان کننده
- آشفتگی زندگی
- احساس بی علاقگی و تنفر دائمی نسبت به مردم
- عدم تحمل دائمی فرزندان
- همواره خشمگین بودن و بعد دچار پشیمانی شدن
- ترس دائمی بی جهت
- دائماً حق را به جانب خود دادن و دیگران را ناحق شمردن.
- احساس درد و شکایت های بدنی به صورت بیشمار به طوری که علتی برای آن پیدا نمی شود.
اهداف:
اهداف شناختی:
- آشنایی با مفهوم سلامت روان ، عوامل مؤثر و تعیین کننده های آن
- آشنایی با ارتباط سلامت روان با سلامت جسمی
- اشنایی با عوامل آسیب زننده سلامت روان
- آشنایی با علائم خطر
- آشنایی با رایج ترین اختلالات و بیماری های روان
- اشنایی با روشهای ارتقاء سلامت روان
اهداف عاطفی
- ایجاد حساسیت نسبت به اهمیت سلامت روان در همه ابعاد زندگی و ارتباط آن با سلامت فردی
-ایجاد حساسیت نسبت به عوامل مؤثر و مضر بر سلامت روان
- ایجاد نگرش مثبت نسبت به زندگی
- ایجاد و تقویت نگرش و انگیزه جهت انتقال دانش،نگرش و مهارت های کسب شده در زمینه سلامت روان به دیگران
اهداف حیطه مهارتی:
- ایجاد مهارت هایی برای انتخاب های بهداشتی در ابعاد مختلف سلامت روان فردی و خانوادگی
- ایجاد مهارت شیوه مثبت نگاه کردن به زندگی
- ایجاد مهارت هایی جهت مدیریت بهتر مشکلات
- ایجاد مهارت های ارتقاء دهنده سلامت روان
