زهرا شایسته‌فر در گفت‌وگو با ایسنا، درباره نقش طنز به‌عنوان یک سازوکار روانی در مواجهه با بحران‌ها و جنگ، اظهار کرد: طنزپردازی یک مکانیسم دفاعی بسیار مؤثر در روانشناسی است که به افراد کمک می‌کند تا در مواجهه با اضطراب‌های شدید و شرایط تنش‌زا، از بار روانی خود بکاهند و سلامت روان خود را حفظ کنند و هنگامی که فرد با تهدید یا فشار روانی روبه‌رو می‌شود، بخشی از مغز واکنش‌های ترس و اضطراب را فعال می‌کند، اما در مقابل بخش دیگری فرمان مقاومت و مقابله را صادر می‌کند و طنز در این میان نقش واسطه و تخلیه‌کننده دارد و به گونه‌ای همانند فیوز سیستم برق عمل می‌کند؛ یعنی از ایجاد آسیب‌های شدید روانی جلوگیری می‌کند.
وی با بیان اینکه طنز به‌عنوان واکنشی روانی موثر شناخته شده که به طور طبیعی در حدود ۲۵ درصد افراد هنگام مواجهه با فشارهای روانی ظاهر می‌شود، افزود: کارکرد طنز این است که به فرد امکان می‌دهد شرایط دشوار و ترسناک را به زبانی ساده‌تر، غیرمستقیم و اغلب خنده‌دار بیان کند و این کار باعث می‌شود هیجان‌های منفی مانند اضطراب و ترس به شکل قابل‌کنترل‌تری تجربه شده و از فشار روانی کاسته شود و طنز باعث ایجاد فاصله ذهنی و روانی نسبت به بحران می‌شود که این فاصله، فضای لازم برای مقابله و مدیریت بهتر شرایط را فراهم می‌کند.
این مشاور خانواده بیان کرد: طنزپردازی در بحران‌ها و جنگ‌ها علاوه بر تخلیه روانی، باعث ایجاد نوعی همبستگی جمعی و پیوند عاطفی میان افراد می‌شود و افراد وقتی شوخی و طنز را به اشتراک می‌گذارند، احساس می‌کنند تنها نیستند و این حس همدلی و اتصال به دیگران، به تعادل روانی‌شان کمک می‌کند.
شایسته‌فر با بیان اینکه طنز تنها یکی از مکانیسم‌های دفاعی متنوع روان است، گفت: مکانیسم‌های دفاعی روانی متنوع‌اند؛ افراد ممکن است به طنز پناه ببرند، احساسات خود را سرکوب کنند، به رفتارهای آرام‌بخش دوران کودکی روی آورند، دچار پرخوری عصبی یا بی‌خوابی شوند و یا با بیرون رفتن و برقراری ارتباط عاطفی، هیجانات خود را تخلیه کنند و همه این واکنش‌ها، راهکارهای طبیعی مغز برای حفظ سلامت روان در برابر فشارهای روانی هستند.
وی با بیان اینکه بیرون رفتن‌ها و تجمعات در قالب راهپیمایی‌ها به تقویت پیوندهای عاطفی و تخلیه هیجانی کمک می‌کند و باعث ترشح هورمون شادی در بدن می‌شود که به آرامش روانی می‌انجامد، ادامه داد: در شرایط بحران، ترشح هورمون آدرنالین مقاومت فرد را افزایش می‌دهد و توانایی مقابله با شرایط سخت را در او تقویت می‌کند و به همین دلیل افراد در مواجهه با فاجعه، حتی زمانی که خودشان متوجه آن نیستند، توانایی عملکرد فوق‌العاده‌ای دارند.
شایسته‌فر تصریح کرد: پس از گذر از بحران، افراد تازه متوجه وسعت آسیب‌ها می‌شوند؛ چرا که مغز در آن لحظات حالت دفاعی به خود می‌گیرد و هورمون‌های لازم را ترشح می‌کند تا فرد به شکل ناخودآگاه قهرمان شرایط سخت شود و طنز نیز یکی از همین مکانیسم‌های دفاعی است که به فرد کمک می‌کند بحران را پشت سر بگذارد.
این مشاوره خانواده گفت: یکی از قوی‌ترین راه‌های تقویت مقاومت روانی، تقویت باورهای دینی و توکل به نیروی الهی است و این موضوع در دفاع مقدس به خوبی آزموده شده و مردم با همین باورها و ایمان، با وجود کمبودها و مشکلات فراوان از آن دوران عبور کردند بنابراین توصیه می‌کنم افراد در گفت‌وگوهای روزمره خود، به ویژه با فرزندان، باورهای دینی را تقویت کنند تا این منبع انرژی مثبت و آرامش‌بخش به خوبی در مسیر زندگی‌شان قرار گیرد.
